İşyerinde Fiilen Çalışmadığı Halde Sigortalı Göstermek
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Yersiz ödemelerin geri alınması” başlıklı 96’ncı maddesi “Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;
a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmi dört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmi dört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır.
Alacakların yersiz ödemelere mahsubu, en eski borçtan başlanarak borç aslına yapılır, kanunî faiz kalan borca uygulanır. Bu hüküm ilgili hak sahiplerinin muvafakat etmeleri kaydıyla, aynı dosyadan diğer bir hak sahibine yapılan yersiz ödemelere mahsubunda da uygulanır.
Yersiz ödemenin gelir ve aylıklardan kesilmesinde, kesintinin başlayacağı ödeme dönemi başı itibarıyla kanunî faizi ile birlikte hesaplanan borç tutarı, gelir ve aylıktan % 25 oranında kesilmek suretiyle uygulanır.
Yersiz ödemelerin tespiti ile geri alınmasına ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.” Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 19’uncu maddesinde “Kanuna göre sigortalılık niteliği taşımadığı hâlde, gerçeğe aykırı olarak bildirim yapıldığı tespit edilen tescil kayıtları iptal edilir.”
Aynı yönetmeliğin 24’üncü maddesinde “Kurumca hizmet kayıtları;
a) Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca veya kamu idarelerinin denetim elemanlarınca düzenlenen raporlarda gerçeğe aykırı hizmet kazandırıldığının veya hatalı ve eksik kayıt bulunduğunun tespit edilmesi,
b) Sigortalının prime esas kazançları, gün sayıları ve prim tahsilatına ilişkin bilgilerin hatalı veya eksik aktarıldığının tespit edilmesi,
c) Kesinleşen yargı kararları ile sigortalıya hizmet kazandırılması veya Kurum kayıtlarında var olan hizmet veya prime esas kazançların yeniden belirlenmesi,
hallerinde düzeltilir, iptal edilir veya yeni kayıt oluşturulur.”
15’inci Ceza Dairesi’nin 2017/34333 E., 2019/2787 K. sayılı kararında “Nitelikli dolandırıcılık, resmi belgede sahtecilik” yönünden yapılan yargılama sonucu aşağıdaki gibidir.
“Sanığın, ... İnşaat Plan Proje Müh. Müş. Ltd. Şti. adı altında gerçekte bir faaliyette bulunmadığı halde 21 kişiyi işyerinde çalışıyormuş gibi sigortalı olarak gösterip katılan kuruma bildirimde bulunduğu, bu şekilde sigortalı gösterdiği kişileri prim ve sağlık giderlerinden yararlandırarak katılan kurumu 14.010,10 TL zarar uğrattığı, bu şekilde sanığın nitelikli dolandırıcılık ve resmi belgede sahtecilik suçunu işlediği iddia edilen olayda;
1- Sanığın nitelikli dolandırıcılık suçundan mahkûmiyet hükmüne yönelik temyiz talebinin incelenmesinde;
Her ne kadar sanık savunmalarında bahse konu şirketin kendisine ait olduğunu, 2009 yılı Eylül veya Ekim aylarında şirketin faaliyetine son vererek kapattığını, şirkette bir çok kişi çalıştırdığını, suçlamaları kabul etmediğini belirtmişse de, dinlenen bir kısım tanıkların gerçekte çalışmadıkları halde, para vermek suretiyle kendilerinin sigortalı olarak gösterildiğine dair beyanları, Meram Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün 16.08.2013 tarihli vergi tekniği raporuna göre 30.11. 2009 tarihi itibariyle ... İnşaat Plan Proje Müh. Müş. Ltd. Şti’ re’sen terk ettirildiğini bildirir cevabi yazısı, Medaş, Enerya, Konya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nün yazılarına göre sanık ve ... İnşaat Plan Proje Müh. Müş. Ltd. Şti. adına elektrik, gaz ve su aboneliğinin bulunmadığını bildirir yazı cevapları, katılan kurum denetmenleri tarafından yapılan inceleme sonucu düzenlenen raporda söz konusu şirketin 01/11/2006 tarihi itibariyle kanun kapsamında alındığı, işyerinden 01/12/2006 tarihinden itibaren sigortalı bildiriminin olduğu, bildirimlerin 30/01/2008 tarihine kadar devam ettiği ve bu tarihten sonra herhangi bir bildirimin yapılmadığı, işyerinin 31/01/2008 tarihi itibariyle kanun kapsamından çıkarıldığı, işyerinin açıldığı tarih itibariyle gerçek bir işyeri olmadığı, kişilerden ücret alarak hizmet akdi kurulmadan hizmet bildiriminde bulunduğu görüş ve kanaatleri, yaptırılan kolluk araştırmasında bahse konu işyerinin faaliyette olmadığı, işyerinin depo olarak kullandığının tespit edilmesi ve dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; sanığın zincirleme şekilde nitelikli dolandırıcılık suçunu işlediğinin sabit olduğu gerekçesine dayanan mahkemenin kabulünde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre; sanığın herhangi bir nedene dayanmayan temyiz itirazlarının reddiyle, hükmün ONANMASINA”
23’üncü Ceza Dairesi’nin 2015/2621 E., 2015/1096 K. sayılı “Resmi belgede sahtecilik, dolandırıcılık” yönünden yapılan yargılama ise; “Sanıklar ... ile sanıklar ... ve ...'in çocukları ..., sanıklar ... ve ...'in çocukları ..., sanıklar ... ve ...'ın çocukları ..., sanıklar ... ve ...'ın çocukları ...'ın, diğer sanık ...'ün işyerinde çalışmadıkları halde farklı tarihler arasında sigortalı olarak gösterip gerçeğe aykırı olarak “Sosyal Sigortalar Kurumu İş Yeri Bildirgesi” tanzim edip katılan kuruma vermek suretiyle kurumu zarara uğrattığı iddia edilen olayda;
Sanık ... adına kurulu muhasebe bürosunda, gerçek ve fiili olarak çalışmayan Sosyal Güvenlik Kanunu’nun getirdiği imkanlardan yararlanabilmesi için gerçeğe aykırı olarak fiilen işyerinde çalışmamalarına rağmen sanık ... tarafından diğer sanıkların bilgisi ve isteği dâhilinde işyerinde çalışmış gibi gösterilerek sahte işe giriş bildirgeleri düzenlenip ...’na verilmek suretiyle nitelikli dolandırıcılık ve resmi belgede sahtecilik suçlarını işledikleri iddia olunan somut olayda;
sanıkların cezalandırılabilmesi için her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı deliller elde edilemediğinden verilen beraat kararlarında bir isabetsizlik görülmemiştir.”
Özetle işyerinde fiili olarak çalışmadığı halde emekli olabilmek için ya da işyerinde maliyet oluşturabilmek adına sigortalı göstermek büyük bir riski de beraberinde getirecektir. Fiilen çalışmadığı halde sigortalı gösterilen kişilerin kurumca tespiti halinde;
-Sigortalı yönünden sigorta iptal edilir,
-Sigortalının ödediği primler yanar,
-Sigortalı emekli olmuşsa emekli aylığı kesilir,
-Ödenmiş aylıkları faiziyle geri alınır.
Ayrıca işyeri sahibi, vekilleri veya ilgili kişileri “Nitelikli dolandırıcılık, resmi belgede sahtecilik” yönünden yargılanmaları da mümkündür.
KAYNAKLAR
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği
15’inci Ceza Dairesi’nin 2017/34333 E., 2019/2787 K. sayılı kararı
23’üncü Ceza Dairesi’nin 2015/2621 E., 2015/1096 K. sayılı kararı
İşbu yukarıda yer alan metnin (makale, görüş, sirküler, bülten, yorum vb. hangi ad ile tanımlandığının bir önemi olmaksızın) yasal olarak herhangi bir bağlayıcılığı bulunmayıp, bilgi verme amacıyla hazırlanmıştır. İşbu metnin tek yasal dayanak olarak kullanılması sonucu elde edilen bilgiler doğrultusunda alınan kararlar ve yapılan işlemler nedeniyle doğmuş / doğabilecek zararlardan yazar / yazarların hukuki bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
